Liblex

Η έννοια χρησιμοποιείται στη θεωρία ευρετηρίασης και ανάκτησης πληροφοριών και αναφέρεται στη δυνατότητα εκχώρησης εξειδικευμένων όρων ώστε να επιτυγχάνεται μεγαλύτερος βαθμός διάκρισης των τεκμηρίων μεταξύ τους κατά την αναζήτηση και ανάκτηση. Σύμφωνα με το μοντέλο αυτό, οι όροι ευρετηρίασης αξιολογούνται ανάλογα με τη χρησιμότητά τους ως «διευκρινιστές τεκμηρίων» (document discriminators), ανάλογα δηλαδή με τη δυνατότητα που παρέχουν στη διάκριση των τεκμηρίων μιας συλλογής. Αυτό εξυπηρετεί την εξειδίκευση και την επίτευξη μεγαλύτερης ακρίβειας αποτελεσμάτων κατά την αναζήτηση και ανάκτηση. Λαμβάνεται επίσης υπόψη κατά την κατασκευή θησαυρών, αν καιαναφέρονται κάποια προβλήματα όπως το μέγεθος του θησαυρού (το οποίο αυξάνει) και η μεγάλη εξειδίκευση που μπορεί να ξεχωρίσει παρόμοια τεκμήρια και να δυσκολέψει τους χρήστες στην επιλογή. Μηδενική τιμή του δείκτη διακριτότητας έχουν οι εξαιρούμενες λέξεις (άρθρα, προθέσεις, μόρια κτλ.) δεδομένου ότι δεν επηρεάζουν και δεν χρησιμεύουν στην αναζήτηση και ανάκτηση.

Η έννοια διατυπώθηκε αρχικά το 1973 από τον Gerard Salton σε μια σειρά διαλέξεων στο Πανεπιστήμιο του Μισούρι για θέματα οργάνωσης και ανάκτησης πληροφοριών (Regional Conference on Automatic Informa-
tion Organization and Retrieval, University of Missouri Columbia, July 1973) και περιλήφθηκαν στο βιβλίο του "Theory of Indexing" (Θεωρία Ευρετηρίασης) που κυκλοφόρησε το 1975. Μελέτησε, εφαρμόζοντας μαθηματικές μεθόδους με συμβολή επίσης των πεδίων πληροφορικής και γλωσσολογίας, τα θεωρητικά ζητήματα της ευρετηρίασης σε σχέση με παραμέτρους όπως συχνότητα όρων, εξαντλητικότητα ευρετηρίασης, αποτελεσματικότητα ευρετηρίασης, κ.ά.

Ανάμεσα στους όρους ασφάλεια, οδική ασφάλεια και ασφάλεια οδοστρωμάτων, η διακριτότητα βαίνει αυξανόμενη με την έννοια ότι με όρο ευρετηρίασης ασφάλεια οδοστρωμάτων τα αποτελέσματα θα δώσουν τεκμήρια που αφορούν μόνο το θέμα αυτό, με τον όρο οδική ασφάλεια θα δώσουν τεκμήρια σχετικά με ασφάλεια οδοστρωμάτων, σήμανση οδών, πινακίδες σήμανσης, ασφαλεια μεταφοράς εμπορευμάτων κ.ά., ενώ με τον όρο ασφάλεια θα ανακτηθούν τεκμήρια σχετικά με οδική ασφάλεια, ασφάλεια οδοστρωμάτων, πυρασφάλεια, ασφάλεια εργαζομένων, ασφάλεια τροφίμων κ.ά.

• ISO 5127:2017 Information and documentation — Foundation and vocabulary
• ISO 25964-1:2011 Information and documentation — Thesauri and interoperability with other vocabularies — Part 1: Thesauri for information retrieval
• ISO 25964-2:2013 Information and documentation — Thesauri and interoperability with other vocabularies — Part 2: Interoperability with other vocabularies:2013
• Salton, G. (1975). A Theory of Indexing. Στο: CBMS-NSF Regional Conference Series in Applied Mathematics. Society for Industrial and Applied Mathematics. Διαθέσιμο από: https://doi.org/10.1137/1.9781611970500

• αναζήτηση και ανάκτηση
• εξαιρούμενη λέξη
• ευρετηρίαση
• στρατηγική αναζήτησης
• όρος ευρετηρίασης