Διοίκηση οργανισμών πληροφόρησης και τεκμηρίωσης | Τυποποίηση και πρότυπα | πρότυπο ντε φάκτο
πρότυπο de facto, εκ των πραγμάτων πρότυπο
Ορισμός
Σημειώσεις
Η λατινική φράση "de facto" επισημαίνει αυτό που συμβαίνει στην πράξη,σε αντίθεση με τη φράση "de jure" που επισημαίνει αυτό που υπαγορεύει ο νόμος. Σύμφωνα με το ΛΚΝ, ντε φάκτο είναι «η αποδοχή κάθε διαμορφωμένης κατάστασης, ανεξάρτητα αν τη θεωρούμε ή όχι νόμιμη και δίκαιη». Φορείς που εκπονούν ντε φάκτο πρότυπα μπορεί να είναι εκδότες, συγκεκριμένες μεγάλες βιβλιοθήκες, οργανισμοί πληροφόρησης, εταιρείες πληροφορικής κ.ά. Συχνά, ντεφάκτο πρότυπα υιοθετούνται από τον ISO με αποτέλεσμα την εκπόνηση και έκδοση αντίστοιχου Διεθνούς Προτύπου ISO (τέτοιο είναι π.χ. το Διεθνές Πρότυπο ISO 32000-1:2008 Document management — Portable document format — Part 1: PDF 1.7). Συχνά τα ντε φάκτο πρότυπα ονομάζονται επίσης ιδιοταγή (proprietary). Αν και δεν είναι σαφείς οι διαφορές των δύο εννοιών, εδώ τα διαχωρίζουμε σε δύο λήμματα, δεδομένου ότι τα ιδιοταγή πρότυπα είναι περισσότερο εξαρτώμενα από οργανισμούς/εταιρείες παραγωγής των και επομένως λιγότερο ευέλικτα και ανοικτά στη χρήση και για τον λόγο αυτό τα ορίσαμε συνώνυμα με τα κλειστά (closed) πρότυπα.
Παραδείγματα
Οι μορφές ηλεκτρονικών αρχείων όπως .doc, .pdf, .mp3.
Το μορφότυπο μεταδεδομένων Dublin Core.
Το λειτουργικό σύστημα MS Windows.
Η γλώσσα σήμανσης μεταδεδομένων στον ιστό XML.
TCP/IP πρωτόκολλο για το Διαδίκτυο.
Library of Congress Subject Headings (LCSH)
Αλλες πηγές
- ΜΟΤΟ (Μόνιμη Ομάδα Τηλεπικοινωνιακής Ορολογίας). (χ.χ.). Βάση Τηλεπικοινωνιακών Όρων TELETERM (GR/EN/FR/DE). ΕΛΕΤΟ. Διαθέσιμο από: https://eleto.gr/el/orologikoi-poroi/vaseis-oron/
- De facto standard. (2021). Στο Wikipedia. Διαθέσιμο από: https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=De_facto_standard&oldid=1037179327 [Πρόσβαση: 23/8/2021].
- Society of American Archivists. (2020). Dictionary of Archives Terminology (DAT). Διαθέσιμο από: https://dictionary.archivists.org
- Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. (1998). Λεξικό της κοινής νεοελληνικής (ΛΚΝ). Διαθέσιμο από: https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/