Liblex

Ο αγγλικός όρος lemma αποδίδεται ως 'λήμμα' στα ελληνικά και αποδίδει τον χαρακτηριστικότερο τύπο με τον οποίο γράφεται (συνήθως με παχύτερα στοιχεία) και κάτω από τον οποίο εξετάζεται μια λέξη σε άρθρα λεξικών ή εγκυκλοπαιδειών. Αντίστοιχα, 'λήμμα' με αντίστοιχο αγγλικό όρο entry αποδίδεται τόσο κάθε τύπος που καταχωρείται και περιγράφεται σε ένα λεξικό ή μια εγκυκλοπαίδεια όσο και το κείμενο με όλες τις πληροφορίες γύρω από κάθε τέτοιο στοιχείο. Έτσι, π.χ. στο ΛΝΕΓ δίνει τους παρακάτω ορισμούς αντίστοιχα: «κάθε λέξη που περιλαμβάνεται και σχολιάζεται μέσα σε ένα λεξικό» και «το σύνολο των πληροφοριών που δίνονται για μία λέξη σε λεξικό ή εγκυκλοπαίδεια». Πάντως, το πρώτο που αποτελεί και το βασικό τμήμα του λήμματος, ονομάζεται λέξη-κεφαλή και εξετάζεται χωριστά. Στην ελληνική το βασικό τμήμα του λήμματος (η λέξη-κεφαλή) γενικά εμφανίζεται στην ονομαστική ενικού αν πρόκειται για ουσιαστικό, στον αρσενικό τύπο του ενικού αν υπάρχει ποικιλία ως προς το γένος (αν είναι ουσιαστικό, επίθετο ή μετοχή) και στο πρώτο ενικό πρόσωπο του ενεστώτα της οριστικής της ενεργητικής φωνής αν πρόκειται για ρήμα. Σε ορισμένες άλλες γλώσσες το ρήμα συντάσσεται στο απαρέμφατο ενώ στην αραβική συντάσσεται στο τρίτο πρόσωπο του ενικού.

Το παρακάτω κείμενο είναι ένα λήμμα στο ΛΚΝ με λέξη-κεφαλής λήμμα:

λήμμα το [líma] Ο48 : ο κυριότερος, ο χαρακτηριστικότερος τύπος με τον οποίο γράφεται (με παχύτερα στοιχεία) και κάτω από τον οποίο εξετάζεται μια λέξη σε άρθρα λεξικών ή εγκυκλοπαιδειών: Ψάξε στο λεξικό να βρεις το ~ “οικοπεδοφάγος”. H εγκυκλοπαίδεια περιλαμβάνει πάνω από πενήντα χιλιάδες λήμματα. || (επέκτ.) ολόκληρο το άρθρο σε ένα λεξικό ή σε μια εγκυκλοπαίδεια: Tα λήμματα ενός λεξικού πρέπει να είναι σύντομα και σαφή. || (λογ.) η μια από τις δεδομένες προτάσεις ενός συλλογισμού, και κυρίως η μείζων.

[λόγ. < ελνστ. λῆμμα θέμα επιγράμματος΄, αρχ. σημ.:επιχείρημα (λογ.)΄]

• ISO 5127:2017 Information and documentation — Foundation and vocabulary
• ISO 1951:2007 Presentation/representation of entries in dictionaries — Requirements, recommendations and information
• Reitz, J. M. (2013). ODLIS: Online Dictionary for Library and Information Science. Διαθέσιμο από: http://www.abc-clio.com/ODLIS/
• Μπαμπινιώτης, Γ. Δ. (2002). Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας (ΛΝΕΓ). (2η έκδ.). Κέντρο Λεξικολογίας ΕΠΕ
• Πατάκης, Σ.Α. (Συντονιστής). (2015/2023). Μεγάλο ηλεκτρονικό λεξικό νεοελληνικής γλώσσας (ΜΗΛΝΕΓ) [Επιγραμμικό]. Πατάκης. Διαθέσιμο από: http://lexicon-neohel.patakis.gr/el/
• Χαραλαμπάκης, Χ. Γ. (Επιμ.). (2014/2022). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (ΧΛΝΓ). Ακαδημία Αθηνών. https://christikolexiko.academyofathens.gr/
• Γιαννουλοπούλου, Γ. (2012). Λήμμα. Στο Λεξικό γλωσσολογικών όρων. Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. Διαθέσιμο από: https://www.greek-language.gr/digitalResources/modern_greek/tools/lexica/glossology_edu/lemma.html?id=155

• λέξη-κεφαλή
• λήμμα <εγγραφή λεξικού>
• λεξικό
• λημματοποίηση
• ορολογικό λήμμα
• λέξη